Dobry zarządca i wybitny organizator
Data rozpoczęcia: 2020-11-22
Data zakonczenia:
Był człowiekiem bardzo zajętym. Krążył między własnymi majątkami, Gostyniem, Poznaniem i Berlinem. Gustaw Potworowski - ziemianin i wybitny organizator, który potrafił podać pomocną dłoń ludziom ubogim. Przypominamy go w 160. rocznicę śmierci.
Na świat przyszedł 3 czerwca 1800 roku w Bielewie Koło Kościana. Rodziców stracił szybko, ale o niego i o pozostałe rodzeństwo zadbał starszy brat. Gustaw uczył się najpierw u pijarów w Warszawie, później w Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu. Ostatniej klasy nie ukończył - wyjechał do Prus. Edukował się w Bonn, Heidelbergu oraz w Berlinie. Dzięki temu miał rozeznanie w zakresie ekonomii politycznej, rolnictwa, leśnictwa oraz prawa.
Jako student działał w konspiracji, która została rozbita przez Prusaków. W 1822 roku wydalono go z uczelni w Berlinie, skąd trafił na trzy miesiące do tak zwanej twierdzy, czyli więzienia dla ziemiaństwa. Wspomniane zdarzenie nie zniechęciło go do dalszych działań przeciwko zaborcy.
W 1822 roku objął majątek Gola, a w 1829 roku w Czerwonej Wsi ożenił się z Klementyną Chłapowską, zapewniając, że własne dzieci będzie wychowywał zgodnie z zasadami wiary rzymskokatolickiej.
Przełomem w jego dalszej działalności był rok 1831. Wziął udział w powstaniu listopadowym, walczył m.in. pod Siedlcami, został ranny w rejonie miejscowości Hajnowszczyzna, a następnie internowano go w Kłajpedzie w Prusach Wschodnich. Uciekł do Wielkiego Księstwa Poznańskiego, za co miał zostać ukarany konfiskatą majątku oraz więzieniem. Nie doszło do tego, gdyż został ułaskawiony.
Po przejściach związanych z udziałem w zrywie listopadowym, za sprawą Karola Marcinkowskiego postawił na pracę organiczną. Zaangażował się w powstanie Kasyna Gostyńskiego. Była to organizacja prowadząca działalność w zakresie popularyzacji oświaty, przemysłu i rolnictwa pod płaszczykiem spotkań towarzysko-dyskusyjnych. W 1841 roku powstał budynek, w którym Kasyno działało.
Gustaw Potworowski był działaczem wybitnie aktywnym. Planował uruchomienie szkoły ogrodniczej w Gostyniu, tworzył zalążki Towarzystwa Naukowej Pomocy w Wielkopolsce (później sam nim kierował), a kiedy zaborca zorientował się, czym zajmuje się Kasyno Gostyńskie, przeznaczył budynek na potrzeby szpitalika i przytułku dla sierot. Wraz z Edmundem Bojanowskim rozpoczął wydawanie zup dla ludzi ubogich, pomagał indywidualnym osobom, a także obejmował w społeczną administrację zubożałe majątki.
Sam był znakomitym gospodarzem, co przejawiało się w stałym powiększaniu własnych dóbr. Oprócz Goli przejął Karmin, Kosowo i Siemowo. Na terenach Goli założył dwa folwarki, Witoldowo i Bronisławki, których nazwy nawiązywały do imion jego synów.
Trzeci obszar działalności Potworowskiego związany był z polityką. Trzykrotnie sprawował mandat posła sejmu pruskiego oraz był prezesem Koła Polskiego w Berlinie.
Z jego listów wynikało, że był człowiekiem zapracowanym, który krążył między własnymi majątkami, Gostyniem, Poznaniem a Berlinem. Zmarł z 22 na 23 listopada 1860 roku w Poznaniu. Pochowano go w Lesznie.
O Gustawie Potworowskim znajdziesz wiele informacji w Leszczyńskiej Bibliotece Cyfrowej. Jego działalność polityczna prezentowana jest w "Grabonoskich Zapiskach Regionalnych". W "Przyjacielu Ludu" przeczytasz tekst o Kasynie Gostyńskim, z którym Potworowski był związany, a w "Nowej Gazecie Gostyńskiej" o tym, w jaki sposób został upamiętniony w Gostyniu.
Miejska Biblioteka Publiczna im. S. Grochowiaka w Lesznie ma także tradycyjne, papierowe publikacje poświęcone temu znanemu Wielkopolaninowi.
Łukasz Domagała