Aktualności Dodano: 15 Listopada 2020

Komeński rozprawiał o tym, jak walczyć z epidemią

Data rozpoczęcia: 2020-11-15
Data zakonczenia:

Urodził się w 1592 roku w Nivnicy. W 1616 roku został duchownym wspólnoty braci czeskich i ze względu na przekonania religijne musiał uciekać z Czech. Bezpieczną przystań znalazł w tolerancyjnym Lesznie. Było to w roku 1628.

Leszno dało mu zajęcie i umożliwiło pracę twórczą. Został prorektorem znanego podówczas gimnazjum. Pierwszy pobyt w Lesznie zakończył w 1641 roku. W latach 1642-48 mieszkał w Elblągu, gdzie miał opracowywać podręczniki dla szwedzkich szkół. Trudno dziś wyrokować, dlaczego w tamtym okresie postawił na pracę dla Szwedów. Być może zależało mu na zdobyciu poparcia dla pozytywnego załatwienia czeskich interesów. Pamiętajmy, że był to okres wojny trzydziestoletniej, która wtedy dobiegała końca i w 1648 roku zakończyła się pokojem westfalskim.

W 1650 roku został rektorem szkoły w Sarospatak na Węgrzech, ale już w 1654 roku powrócił do Leszna. Podczas "potopu szwedzkiego" miał poprzeć stronę szwedzką, co doprowadziło do spalenia miasta przez wojska polskie. Miało to miejsce w 1656 roku. W pewnym sensie zadziałał na swoją niekorzyść, gdyż wraz z zabudowaniami spłonęły jego dzieła.

Wspomniany okres działalności Komeńskiego jest kontrowersyjny, a przez to różnie oceniany przez badaczy dziejów. Jednak po tym wszystkim pedagog do Leszna już nie powrócił. Przeniósł się do Amsterdamu, gdzie zmarł 15 listopada 1670 roku, czyli 350 lat temu.

Pomijając meandry polityki i własne przekonania Komeńskiego, być może nieraz odmienne od faktów, należy zwrócić szczególną uwagę na jego osiągnięcia - był reformatorem szkolnictwa, miał do niego innowacyjne podejście, a swoje światłe pomysły wdrażał w krajach europejskich. Za jego sprawą wyodrębniła się nowa dziedzina wiedzy zwana pedagogiką.

W okresie leszczyńskim w drukarni braci czeskich wydał najważniejsze dzieła na czele z "Janua linguarum reservata". Był to ceniony podręcznik do nauki języka łacińskiego wzbogacający wiedzę uczniów o wiadomości o świecie. Dla studentów gimnazjum leszczyńskiego napisał  podręcznik "Przegląd fizyki".

Komeński żył w czasach, kiedy przez Polskę również przetaczała się epidemia, tyle że "czarnej śmierci". W 1632 roku wydał książkę "Krótka rozprawa o morowej epidemii". Napisał w niej o chrześcijańskiej miłości i powinnościach wobec osób cierpiących z powodu choroby. Na jej łamach przekazywał też porady, jak postępować, aby się nie zarazić.

W zbiorach Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Stanisława Grochowiaka w Lesznie znajduje się wiele książek poświęconych życiu i osiągnięciom Jana Amosa Komeńskiego. Można je sprawdzić tu i tu. Współczesnym Komeniusz pewnie poradziłby w swoim dziele, aby w związku z panującą epidemią skorzystać z wersji cyfrowej zbiorów bibliotecznych. My też polecamy wybór takiej formy obcowania z książką pod adresem www.lbc.leszno.pl.

Na zdjęciu pomnik Komeńskiego na placu jego imienia.

Łukasz Domagała