Kot i pies Ali
Data rozpoczęcia: 2021-12-07
Data zakonczenia:
Marian Falski (7.12.1881–8.10.1974)
Sto czterdzieści lat temu urodził się Marian Falski jeden z najsłynniejszych polskich pedagogów, działacz oświatowy i autor najpopularniejszego polskiego elementarza.
Marian Falski, autor słynnego zdania – ,,Ala ma kota”, czytanego wielopokoleniowo przez polskie dzieci, był jednocześnie innowatorem w metodyce nauczania wczesnoszkolnego. To właśnie Falski, jako pierwszy upowszechnił za pomocą swojego elementarza syntetyczną metodę nauczania, która była wynikiem wieloletnich obserwacji i badań. Nowa metoda zakładała, że czytający zwraca uwagę na początek i koniec wyrazu, dopiero później zauważa części środkowe oraz wyróżniające się litery.
Twórca najsłynniejszego w dziejach polskiej edukacji elementarza, był również autorem postulatów głoszących posiadanie przez nauczycieli wyższego wykształcenia. Uważał, że jedynie na starannie wykształconym pedagogu można oprzeć nowoczesny system nauczania. Opowiadał się za szkołą ujednoliconą i zorganizowaną, obowiązkową i dostępną dla wszystkich dzieci. Był również jednym z najznakomitszych publicystów oświatowych. Zapamiętany został jako autor najsłynniejszego elementarza, ale również twórca licznych prac dotyczących pedagogiki i organizacji systemu edukacji.
Elementarz pod tytułem „Nauka czytania i pisania dla dzieci” po raz pierwszy został wydany w 1910 roku w Krakowie. Bogato ilustrowany, doczekał się kilkunastu wznowień, które wznawiane były jeszcze w latach siedemdziesiątych. Tym samym publikacja ta stała się jedynym podręcznikiem szkolnym na świecie, który doczekał się tylu wydań.
Ciekawostką elementarza jest postać jego bohaterki Ali, obecnej w słynnym zdaniu „Ala ma kota”. „Była nią urodzona w 1922 roku Alina Margolis, z której mamą Marian Falski się przyjaźnił. Kiedy Ala skończyła siedem lat, Falski przyniósł jej w prezencie elementarz, z dedykacją „Ali z Elementarza – Autor"; niżej dopisał: „Ala ma kota”. Ala została lekarką i działaczką społeczną, brała udział w powstaniu w getcie warszawskim, była żoną Marka Edelmana. Alina Margolis-Edelman jest autorką książki „Ala z elementarza”, wspomnień z czasów dzieciństwa przed wojną i dorastania w jej trakcie.”
Barbara Hałusek
Źródło:
https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2226480,Marian-Falski-Tworca-ponadczasowego-elementarza [dostęp online 3.12.2021].
https://culture.pl/pl/artykul/marian-falski-autor-kultowego-elementarza-urodzil-sie-130-lat-temu [dostęp online 3.12.2021].
Fot. z książki Mariana Falskiego, Z okruchów wspomnień, oprac. Maria Kossecka, wstęp Aldona Ossowska-Zwierzchowska, Bydgoszcz 2007, 257 s.