Wierność kobiecej naturze
Data rozpoczęcia: 2021-12-21
Data zakonczenia:
Narcyza Żmichowska (4.03.1819 – 25.12.1876)
Sto czterdzieści pięć lat temu zmarła Narcyza Żmichowska, powieściopisarka i poetka, autorka słynnej „Poganki”, aktywistka, uważana za jedną z prekursorek feminizmu w Polsce.
Podróżowała po Europie, poznając kraje, ich języki i kulturę. W Paryżu zapisała się na wykłady naukowe Akademii Francuskiej, stając się jedną z jej pierwszych słuchaczek. Ścięła włosy, paliła cygaretki. W Warszawie zaś wchodziła bez pardonu do Biblioteki Narodowej, dostępnej ówcześnie tylko dla mężczyzn. Interesowały ją nowinki literackie i filozoficzne. Jej determinacja, inteligencja, pęd do wiedzy oraz wykształcenie, sprawiły że stała się wziętą nauczycielką. W ten sposób kursując pomiędzy dworami trzech zaborów zgromadziła wokół siebie liczne grono dziewcząt, zwolenniczek kobiecego wyzwolenia, które sama Żmichowska nazywała „entuzjastkami”.
W 1845 r. Żmichowska założyła własną pensję dla dziewcząt przy ulicy Miodowej w Warszawie (tam zresztą potem mieszkała, a jej mieszkanie nazywano "Miodogórzem"). Stworzyła dwa programy kształcenia dziewcząt. Jeden gospodarsko-praktyczny, dla kobiet chcących realizować się w życiu rodzinnym, drugi naukowy dla tych uzdolnionych, które swoje miejsce widziały poza domem. Uważała, że celem edukacji każdej kobiety jest przede wszystkim jej usamodzielnienie. Kobieta powinna mieć wybór i umieć podejmować w życiu świadome decyzje.
Uczcie się, jeśli możecie; umiejcie, jeśli potraficie i myślcie o tym, żebyście same sobie wystarczyły, bo w razie potrzeby nikt na was z opieką i wsparciem nie czeka – głosiła Żmichowska.
Program zakładał również kształcenie postaw narodowych i patriotycznych. Dziewczęta uczyły się także arytmetyki, nauk przyrodniczych, geografii, historii i języków obcych. Wewnątrz szkoły uczennice tworzyły siostrzane więzi, do których Narcyza Żmichowska gorąco zachęcała, podkreślając rolę wzajemnego wsparcia, motywacji, odczucie wspólnego losu i doświadczeń.
Była matką polskiego feminizmu i założycielką pierwszej feministycznej organizacji na ziemiach Polski. Głosiła prawo do wolności wyboru, niezależności ekonomicznej, możliwości podjęcia nauki i samorealizacji. Uważała że kobieta powinna angażować się w sprawy państwa i narodu, gdyż wolna Polska nie była możliwa bez wolnych kobiet. Przede wszystkim jednak „Żmichowska była... emancypacji przeciwna. Twierdziła bowiem, że to przyjmowanie męskich wzorców. Jej zdaniem kobiety miały być wierne kobiecej naturze, a ta jest przede wszystkim matczyna i opiekuńcza.”
„Uczennice uważały ją za osobę obdarzoną takim wdziękiem, taką siłą uśmiechu, magnetycznym spojrzeniem, że po latach wspominały Żmichowską, jako osobę cudowną, wspaniałą. Pozostawiła po sobie wiele tomów listów, pism publicystycznych i pedagogicznych oraz bardzo poczytne kiedyś powieści, jak: Poganka, Książka pamiątek, Biała róża, Czy to powieść?…”
Na skutek ciężkiej choroby Narcyza Żmichowska zmarła 25 grudnia 1876 roku. Została pochowana na Warszawskich Powązkach.
Barbara Hałusek
Źródło:
Ilustracja www.polona.pl
https://pl.wikipedia.org/wiki/Narcyza_%C5%BBmichowska
https://www.polskieradio.pl/8/195/Artykul/166540,Biografie-niezwykle-Narcyza-Zmichowska