"Bo tyle tylko wiary w pieśni..."
Data rozpoczęcia: 2022-02-08
Data zakonczenia:
Tadeusz Gajcy (08.02.1922-16.08.1944)
Bo tyle tylko jest w nas ciepła,
co dłoń zdziwiona objąć zdoła,
i trwogi tyle, co zakrzepła
wyryje w twarzy łza jak z ognia,
i głosu w nas, co wydać może
w kielichu warg języka ostrze.
Niech płynie w nas - mówimy jeszcze
ten szmer ciemności, póki księgę
obłoków wiatr przegina miękką.
Bo tyle tylko wiary w pieśni,
ile obrazu pod powieką
ziemi odbitej ostatecznie.
Tadeusz Gajcy Miłość bez jutra
Sto lat temu urodził się Tadeusz Gajcy, pseudonim Karol Topornicki i Roman Oścień, poeta okresu drugiej wojny światowej, uważany obok Krzysztofa K. Baczyńskiego za najwybitniejszego przedstawciela pokolenia Kolumbów, żołnierz Armii Krajowej, współtwórca i ostatni redaktor wydawanago w podziemiu miesięcznika literackiego „Sztuka i Naród”.
Tadeusz Gajcy publikował pod pseudonimami Karol Topornicki i Roman Oścień, znane są również jego teksty które wydane zostały anonimowo. Zaczął pisać bardzo wcześnie, młodzieńcze wiersze jednak zniszczył. Pierwszy drukowany wiersz pt. „Wczorajszemu” pojawił się na łamach czasopisma „Sztuka i Naród”. Debiutancki tomik poety pt. „Widma” wydany został w 1943 roku, rok później zaś poeta stworzył nowy zbiór pt. „Grom Powszedni”. Wiersze wychodziły dzięki działalności podziemia. W tym samym czasie Tadeusz Gajcy tworzył fragmenty prozy, recenzje, artykuły, polemiki literackie, w których deklarował swój sprzeciw wobec poetów Skamandra oraz członków Awangardy Krakowskiej. Głosił bowiem potrzebę poezji narodowej, zagrzewającej do walki. W 1943 roku zrezygnował ze studiów i pracy zarobkowej w pełni poświęcając się działalności konspiracyjnej. Nadal jednak pisał i wydawał swoje teksty. Napisał sztukę teatralną „Homer i Orchideja”, zajmował się także tłumaczeniami fragmentów dzieł m.in. Homera, Stroma, Heinego. Pasjonował się również fotografią.
Zginął 16 sierpnia 1944 roku walcząc w Powstaniu Warszawskim pod gruzami wysadzonej przez niemieckich żołnierzy kamienicy przy ulicy Przejazd 1/3. Tadeusz Gajcy miał 22 lata.
Poeta stał się pierwowzorem głównego bohatera wydanej w 1957 roku powieści Romana Bratnego pt. „Kolumbowie. Rocznik 20”. W zbiorach Biblioteki Narodowej znajdują się wybrane rękopisy wierszy poety, poematów, dramat „Homer i Orchideja” oraz liczne zapiski z wykładów. W 2009 roku uczczono Tadeusza Gajcego wydaniem płyty pt. „Gajcy” z tekstami poety w wykonaniu współczesnych artystów oraz nadaniem pośmiertnego odznaczenia Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Barbara Hałusek
Źródło:
https://www.bn.org.pl/aktualnosci/663-tadeusz-gajcy.html"https://www.bn.org.pl/aktualnosci/663-tadeusz-gajcy.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Gajcy"https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Gajcy
https://polona.pl/search/?query=gajcy_tadeusz&filters=public:1