Czeska satyra w LGK
Data rozpoczęcia: 2024-09-29
Data zakonczenia:
W sobotę, 28 września, Leszczyńska Galeria Książki zamieniła się w prawdziwą świątynię czeskiej satyry za sprawą wystawy prac Jiříego Slívy. Wydarzenie zostało zorganizowane w ramach Roku Kultury Czeskiej, przy wsparciu mecenasa biblioteki – firmy Werner Kenkel.
Na początku spotkania Hana Novaková – emerytowana dyrektorka Galerii Sztuk Pięknych w Havlíčkův Brodzie – opowiedziała kilka anegdot związanych z jego twórczością i życiem prywatnym. Goście mogli dowiedzieć się więcej o pasjach oraz artystycznej drodze Jiříego, który w swoim dorobku ma nie tylko ilustracje satyryczne, lecz także poezję, projekty czeskich znaczków pocztowych oraz twórczość muzyczną.
I to właśnie od muzyki artysta postanowił rozpocząć swoje wystąpienie. Bez rozgrzewki, bez przygotowania, wyjął gitarę i po prostu zaczął grać. Przedstawił nam kilka swoich autorskich kompozycji utrzymanych w, tak przez nas uwielbianym, jazzowym brzmieniu. Choć dysponował tylko gitarą i własnym głosem, jego pasja i zaangażowanie porwały nas w melancholijną podróż. Występ był, niestety, krótki, ponieważ czekało nas jeszcze odkrywanie jego prac graficznych.
Wystawa była nietypowa i zaskakująca, jak sam autor. Prace rysownika rozmieszczono na całym parterze LGK, a goście, z mapą w ręku, musieli wyruszyć na ich poszukiwanie. Grafiki o tematyce muzycznej umieszczono w czytelni muzycznej, prace związane z Kafką – w Salonie Maciejewskich, a satyryczne ujęcia kawy i wina – w okolicach kawiarenki. Łącznie zaprezentowano ponad 50 prac, które w humorystyczny sposób komentowały codzienne życie i kulturę. Dzieła Jiříego Slívy do dziś trafiają do najsłynniejszych gazet i czasopism na całym świecie. Jest to oczywiście zasługa jego wyjątkowego humoru, który, choć prosty, ukazuje złożone aspekty współczesnego świata.
Jiří Slíva - urodzony 4 lipca 1947 roku w Pilźnie. Czeski artysta i poeta zajmujący się rysunkiem satyrycznym, litografią i ilustracją książkową. Ponadto pisze także wiersze dla dzieci i jest autorem wielu czeskich znaczków pocztowych.
W 1966 roku wyjechał do Pragi na studia na Uniwersytecie Ekonomicznym. Po ukończeniu studiów w 1971 roku pozostał w Pradze i rozpoczął pracę jako ekspert w katedrze prognoz Instytutu Filozofii i Socjologii Czechosłowackiej Akademii Nauk.
W tamtym czasie na jeden sezon dołączył do klubu Činoherník jako perkusista trio Petra Skoumala i grał w zespołach Skoumali i Vodňanskégo – S úsměvem idiota, Hurá na Bastilu czy Na koho to slovo padne. W 1972 roku to Jan Vodňanský wysłał go do redaktorki dodatku „Mladá fronta Víkend”, która założyła mu regularną sobotnią rubrykę „Slívka” Jiříego Slívy.
W 1975 roku Stanislav Holý zaproponował mu współpracę w czasopiśmie Mladý svět. Ponadto publikował w magazynach Stadion, Květy, Gramorevue, Veda a tekhnika mládeži i Dikobraz.
Zmiany polityczne, jakie zaszły w tym czasie, skłoniły go do podjęcia decyzji o opuszczeniu środowiska akademickiego, dlatego w 1979 r. rozpoczął tak zwany niezależny projekt, głównie dla czasopisma Dikobraz.
Początki ułatwiła mu współpraca z Art Center, dzięki której artyściz Republiki Czeskiej mogli oficjalnie i za odpowiednią opłatą sprzedawać swoje prace za granicą. Slívie udało się tego dokonać dzięki światopoglądowi i umiejętnościom językowym. Jednak kierownictwu Dikobraz nie spodobała się jego współpraca ze szwajcarskim tygodnikiem humorystycznym Nebelspalter i zagrozili zakończeniem współpracy. Rady znalazł u profesora Solomona, którego uważa za swojego mistrza i który zaproponował, że nauczy go rysować na kamieniu litograficznym.
W ten sposób w 1980 roku Jiří Slíva zainteresował się litografią, a grafika stopniowo stała się jego źródłem utrzymania. W tym samym roku Vladimír Suchánek zaproponował mu stanowisko gitarzysty w grupie muzycznej Grafičanka.
Kiedy w 1994 roku otrzymał propozycję członkostwa w odrodzonym Stowarzyszeniu Czeskich Artystów Grafików Hollar, jego przyjaciel, sąsiad i perkusista grupy Grafičanka Jiří Anderle zaproponował mu, że nauczy go klasycznych technik graficznych, takich jak akwaforta, sucha igła i miękka oprawa, którymi zajmował się Václav Hollar. Po grafice Jiří Slíva poszerzył swoje horyzonty artystyczne także o malarstwo olejne.
Oprócz twórczości artystycznej Jiří Slíva nadal aktywnie zajmuje się pisaniem. Już w szkole średniej zaczął komponować teksty swoich pierwszych piosenek. Dla magazynu dla dzieci Mateřídouška pisał wiersze, które wzbogacał szicami i drobnymi rysunkami. Jego pierwszy tomik wierszy ukazał się nakładem wydawnictwa Albatros w 1987 roku, a z biegiem czasu wydawano kolejne.
W czasie swojej wciąż aktywnej pracy zawodowej wielokrotnie organizował niezależne wystawy w Republice Czeskiej oraz na całym świecie. Wydał wiele niezależnych książek oraz zilustrował ponad sto pięćdziesiąt tytułów. Należą do nich prawie wszystkie opowiadania Franza Kafki i powieść Zamek. Oprócz kilku książek autorskich zilustrował opowiadania m.in. Jaroslava Haška, Karela Pacnera, Patrika Ouředníka i Ruth Bondy. Tomiki swoich grafik i rysunków publikował nie tylko w Republice Czeskiej, ale również za granicą. Jego rysunki i karykatury były i są publikowane w New York Times, Wall Street Journal, Stern, Die Welt, Le Monde, Playboy i wielu innych światowych periodykach. Regularnie publikuje także karykatury w tygodniku Euro.
Slíva zwykle opiera swój rysunkowy humor na paradoksie – umieszcza poważe i zwyczajne tematy w nieoczekiwanych kontrastach. Jego prace nawiązują do komiksu nie formą rysunku, ale groteskowością i niepowtarzalnością pomysłu. Jego humor jest zrozumiały i klarowny, natomiast wnikliwość i inteligentne spojrzenie na otaczający nas świat tworzy w jego rysunkach i grafikach poczucie humoru wrażliwego i ludzkiego dżentelmena, czego brakuje w dzisiejszych czasach. Wiele jego pomysłów to nie tylko zabawne gagi, ale głębokie opisy naszych czasów, dlatego też, chcąc nie chcąc, jest także rysownikiem politycznym i społecznym.
Jego twórczość przyniosła mu wiele międzynarodowych nagród, z których pierwszą był Złoty Kapelusz w Knokke-Heist w Belgii w 1981 roku.
Jego prace znajdują się w zbiorach m.in. Galerii Morawskiej w Brnie, Galerii Sztuk Pięknych w Havlíčkův Brodzie, Muzeum Karykatury w Kremžu, Kolekcji karykatur i rysunków w Bazylei, Muzeum Historii Kultury Kawy w Zurychu oraz szeregu innych kolekcji instytucjonalnych i prywatnych.
Galeria
