Jedynie prawda jest ciekawa
Data rozpoczęcia: 2022-04-01
Data zakonczenia:
120 lat temu urodził się Józef Mackiewicz, jeden z najważniejszych polskich pisarzy XX wieku, autor książek, powieści, artykułów publicystycznych, reportaży. Był bezkompromisowym wrogiem i krytykiem komunizmu. Jego książki były objęte zakazem druku w czasach PRL.
Urodził się 1 kwietnia 1902 roku w Sankt Petersburgu. Później mieszkał w Wilnie.
Jako uczeń VI klasy gimnazjum wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920; walczył w obronie Warszawy w 1920 roku, ranny, dostał się do niewoli.
Po odzyskaniu wolności podjął studia na Uniwersytecie Warszawskim na wydziale przyrodniczo-filozoficznym. W 1922 roku powrócił do Wilna.Rok później rozpoczął pracę w gazecie "Słowo". Spod jego pióra wychodziły felietony, artykuły i reportaże, w których zajmował się przede wszystkim historyczną, kulturową i polityczną specyfiką obszarów byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Od jesieni 1939 roku do wiosny 1940 roku redagował w Wilnie "Gazetę Codzienną" - dziennik o programie antynacjonalistycznym i antysowieckim, w którym propagował tzw. ideę krajową.
W czerwcu 1941 r. po wybuchu wojny niemiecko- sowieckiej Niemcy zaproponowali mu redagowanie pisma w języku polskim. Pisarz odmówił - wolał pracę w niemieckim "Gońcu Codziennym" (później oskarżono go o kolaborację). Na przełomie 1942 i 1943 r. został skazany na śmierć przez Armię Krajową. Później podjęto jednak decyzję o uniewinnieniu i darowano Mackiewiczowi życie.
W 1943 r. był obserwatorem ekshumacji zwłok do Katynia. Po powrocie udzielił wywiadu w "Gońcu Codziennym", za który znów został skazany na śmierć- tym razem przez Polską Partię Robotniczą. Jednak i tym razem udało mu się uniknąć groźby.
W 1944 r. wraz z żoną znalazł się w Warszawie. W tym czasie opublikowali trzy numery czasopisma "Alarm", w którym ostrzegali Polaków przed zagrożeniem ze strony Sowietów. Jesienią przenieśli się do Krakowa, a następnie do Rzymu.
W 1945 r. pisarz został oczyszczony przez dziennikarzy z zarzutu kolaboracji.
W latach 1946- 1947 Mackiewicz rozpoczął współpracę z pismami emigracyjnymi. W tym czasie przeniósł się z żoną do Londynu. Tam przebywali do roku 1955. Potem zamieszkali na stałe w Monachium. W 1971 roku został odznaczony przez rząd londyński Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta. Był laureatem emigracyjnych nagród za twórczość literacką. W 1975 roku Wydział Slawistyczny Uniwersytetu w Kansas (USA) zgłosił kandydaturę Mackiewicza do literackiej Nagrody Nobla. Pisarz zmarł 31 stycznia 1985 r.
“Całkowitej prawdy nie zna żaden człowiek na tym świecie. To co my, ludzie, nazywamy „prawdą” jest zaledwie jej szukaniem. Szukanie prawdy jest tylko możliwe w wolnej dyskusji. Dlatego ustrój komunistyczny, który tego zakazuje, musi być siłą rzeczy – wielką nieprawdą. Znalazłszy się tedy w świecie uznającym wolność jednostki i wolność myśli, winniśmy czynić wszystko, aby nie zacieśniać horyzontów myślowych, ale rozszerzać; nie zacieśniać dyskusji, a ją poszerzać” (Zwycięstwo prowokacji, wyd. Kontra, Warszawa 2011)
Od 2002 roku przyznawana jest w Warszawie nagroda literacka imienia Józefa Mackiewicza, opatrzona ulubioną dewizą pisarza: “Jedynie prawda jest ciekawa”
Sejm RP ustanowił rok 2022 Rokiem Józefa Mackiewicza, uznając wielkość jego dorobku wytrwale wspierającego idee: niepodległości Polski, wolności i przyjaznego współistnienia narodów Europy Środkowo-Wschodniej i niezłomnego oporu przeciwko komunizmowi, oraz uniwersalne wartości jego prozy literackiej.
Źródła:
https://www.granice.pl/autor/jozef-mackiewicz/1818
https://culture.pl/pl/tworca/jozef-mackiewicz
https://www.scenakultury.pl/8222/rok-2022-rokiem-jozefa-mackiewicza-pisarza-i-przeciwnika-totalitaryzmow/