Konstytucja 3 Maja - natchnienie i symbol
Data rozpoczęcia: 2022-05-02
Data zakonczenia:
Aby opisać, jakie znaczenie dla historii Polski miało uchwalenie Konstytucji 3 Maja, można przywołać cytat papieża Jana Pawła II o wolności, która nie została nam dana raz na zawsze.
O wolność i Konstytucję należy dbać, bronić ich, a kiedy trzeba - nawet o nie walczyć. Ta refleksja jest szczególnie ważna zwłaszcza dziś, kiedy podstawowe wartości w wymiarze regionalnym są zachwiane, a wolność nie dla wszystkich jest powszechna czy wręcz osiągalna.
Uchwalenie Konstytucji 3 Maja miało ogromny wpływ na dalsze losy Polski i Polaków, choć zmiany te nie dokonały się z dnia na dzień. Konstytucja przede wszystkim wzmocniła państwo i dała nadzieję, że Polska stanie się suwerennym krajem. Do dotychczas panującej szlachty, pod względem równości praw, powoli zaczęło zbliżać się mieszczaństwo. Również chłopi uzyskali ochronę swoich praw, dzięki czemu nie dochodziło już do nadużywania pańszczyzny.
Konstytucja wprowadzała ustrój, który dawał szansę na wzmocnienie państwa - zerwano zasadę liberum veto, wprowadzono dziedziczność tronu, zmniejszono wpływ sejmików miejskich na rządzenie krajem oraz pozbawiono praw politycznych szlachtę gołotę. Wprowadzono ponadto stałe podatki (10% dla szlachty i 25% dla duchowieństwa), stałą stutysięczną armię, trójpodział władzy i Straż Praw.
Co jednak dawało uchwalenie Konstytucji 3 Maja Polakom w 1791 roku i co daje nam dziś, po ponad dwustu latach? Zapytaliśmy o to prof. zw. dr. hab. Wojciecha Polaka, historyka, wykładowcę na Wydziale Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, wiceprzewodniczącego Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, autora wielu publikacji, m.in. “Żółkiewski. Pogromca Moskwy – biografia” (2020) i “Zbrodnia i grabież”, wydanych przez wydawnictwo Biały Kruk.
- Konstytucja była natchnieniem dla następnych pokoleń, a pamięć o niej wypływała w różnych momentach. Dla Polaków była inspiracją do działania w XIX wieku i w okresie komunizmu. Była okazją do demonstracji ulicznych i do odprawiania mszy świętych w intencji Ojczyzny. Obecnie jest symbolem wolnościowych dążeń Polaków, o których musimy pamiętać, i za które musimy być naszym przodkom wdzięczni - mówi dla MBP w Lesznie prof. zw. dr hab. W. Polak.
Konstytucja uchwalona 3 maja 1791 roku dała nam prawo do równości i suwerenności. Spowodowała wzmocnienie państwa i swoiste wyczucie na wartości, które miały dla Polaków ogromne znaczenie zarówno dawniej, jak i dziś.
Obecnie żyjemy w czasach, kiedy szczególnie należy o tym pamiętać. Historia lubi się powtarzać, a świat nieodwracalnie zmienia się na naszych oczach. Stajemy się naocznymi świadkami oraz uczestnikami wydarzeń, które niedługo trafią do podręczników.
Karolina A. Pawłowska