O Wisławie Szymborskiej w setną rocznicę urodzin
Data rozpoczęcia: 2023-07-02
Data zakonczenia:
Wisława Szymborska
(02.07.1923-01.02.2012)
W języku poezji, gdzie każde słowo się waży, nic już zwyczajne i normalne nie jest. Żaden kamień i żadna nad nim chmura. Żaden dzień i żadna po nim noc. A nade wszystko żadne niczyje na tym świecie istnienie.
Wisława Szymborska, „Poeta i świat” z odczytu noblowskiego, 1996 rok
Sto lat temu urodziła się Wisława Szymborska, poetka, eseistka, felietonistka, autorka pism krytycznych, publikująca m.in. na łamach „Tygodnika Powszechnego” i „Życia literackiego”, tłumaczka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, przyznanej w 1996 roku, odznaczona również Orderem Orła Białego. Autorka znanych na całym świecie liryków tłumaczonych na ponad pięćdziesiąt języków obcych.
Wisława Szymborska debiutowała w 1945 roku, na łamach „Dziennika Polskiego” wierszem pt. „Szukam słowa”. W 1952 roku wydała swój pierwszy tom poetycki pt. „Dlatego żyjemy”. Napisała około 350 wierszy i wydała 13 tomów poetyckich, równocześnie pisząc felietony pt. „Lektury nadobowiązkowe”, które obejmowały 562 teksty. Publikowała również przekłady poezji z języka niemieckiego i francuskiego. Najbliższym sercu źródłem inspiracji literackiej była dla Szymborskiej twórczość Bolesława Leśmiana, którego poetka uważała za najwybitniejszego przedstawiciela twórców polskiej liryki. Pamiętając o niezwykle ważnych dla Szymborskiej wzorcach młodopolskich, trzeba również wspomnieć o plastycznym talencie poetki, dzięki któremu stała się ona główną ilustratorką podręcznika do nauki języka angielskiego Jana Stanisławskiego.
Szymborska nigdy nie używała komputera, swoje wiersze spisywała na starych, pożółkłych kartkach.
Ze zwykłych codziennych rzeczy, które ceniła sobie najbardziej, to kawa i papieros. Uważała, że największe dzieła literackie powstawały w oparach dymu papierosowego i że właśnie dzięki tym dwóm używkom życie nabiera sensu. Życie dla niej miało również smak ulubionych, pikantnych skrzydełek kurczaka z KFC. Poetka uwielbiała także kicz, kolekcjonowała przeróżne bibeloty, stare pocztówki, raz po raz obdarowując nimi bliższych znajomych. Twierdziła, że to właśnie w tandecie tkwi cała mądrość o świecie. Była wielką fanką telenoweli m.in. słynnego serialu brazylijskiego „Niewolnica Isaura”. Pragnęła poznać sławnych ludzi np. Vaclava Havla, Woody’ego Allena, czy Andrzeja Gołotę. Podobno dla tego ostatniego zaczęła oglądać „Taniec z gwiazdami”. Sama zaś ze sławą sobie nie radziła. Przyznanie Szymborskiej literackiej Nagrody Nobla nazywane jest przez przyjaciół poetki „tragedią sztokholmską”. Szymborska, osoba skromna, ceniąca spokój i swoją prywatność, nie potrafiła udźwignąć popularności, jaka na nią spadła i przez dwa lata od przyznania nagrody nie napisała żadnego wiersza. Unikała rozgłosu, marząc o porządku i swoim małym, spokojnym literackim świecie, który miała przed 1996 rokiem. Mimo tego była optymistką, niezwykle pogodnie patrzącą na ludzi i otaczający ją świat. We własnym domu organizowała tzw. sabaty czarownic, podczas których gościła grono zaprzyjaźnionych koleżanek. Na spotkaniach tych obowiązywał ścisły i bezwzględny zakaz narzekania.
Wisława Szymborska zmarła we śnie, we własnym domu, w Krakowie, 1 lutego 2012 roku. Zgodnie z jej życzeniem, została pochowana w rodzinnym grobie, na cmentarzu Rakowickim. Uchwałą Senatu RP ustanowiono rok 2023 Rokiem Wisławy Szymborskiej.
Chyba jeszcze nigdy w historii naszej literatury, poetka z tak wysokiego, literackiego Parnasu, nie była jednocześnie tak blisko ziemi, ludzi, ich myśli, uczuć i krwiobiegu.
Polecamy uwadze czytelników bogaty księgozbiór Biblioteki, w którym nie zabraknie dzieł Wisławy Szymborskiej oraz tych opisujących jej życie i twórczość np. „Jacyś złośliwi bogowie zakpili z nas okrutnie: korespondencja z lat 1955-1996” Wisława Szymborska i Zbigniew Herbert, „Pamiątkowe rupiecie : biografia Wisławy Szymborskiej” Anna Bikont, Joanna Szczęsna, „Nic zwyczajnego.
O Wisławie Szymborskiej” Michał Rusinek , „Najlepiej w życiu ma Twój Kot: listy” Wisława Szymborska i Kornel Filipowicz oraz wiele innych. Zapraszamy!
Barbara Hałusek
Źródło:
Fotografia Wisławy Szymborskiej autorstwa Elżbiety Lempp, w: Michał Rusinek, Nic zwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej, 2016.