Pasja według Zapolskiej

Zobacz zdjęcie w większej rozdzielczości

Data rozpoczęcia: 2021-12-15
Data zakonczenia:

Gabriela Zapolska właśc. Maria Gabriela Korwin-Piotrowska (30.03.1857-17.12.1921 r.)

Mija sto lat od śmierci Gabrieli Zapolskiej, jednej z czołowych przedstawicielek polskiego naturalizmu, autorki powieści, dramatopisarki, publicystki, aktorki i krytyczki teatralnej artystycznej. 

Ekscentryczka i skandalistka, głośno i odważnie głosząca, co myśli. „Jestem wielka i nieraz muszę się szczypać, aby sobie przypomnieć, że to ja naprawdę jestem” - mówiła. To , co pomyślała szybko wcielała w życie, niejednokrotnie walcząc o godność oraz szczęście, wyłamując się z konwenansów. Była kobietą o wysokim poczuciu własnej wartości. Z dystansem i pobłażliwością odnosiła się do twórczości Sienkiewicza i Prusa. 

„Nie piszę epopei historycznych, ale epopeję chwil, w których żyję. I dlatego moje powieści zostaną, podczas gdy innych trawa porośnie” - twierdziała.

Jej porywcze usposobienie oraz skomplikowane sytuacje rodzinne niejednokrotnie były przyczyną zatargów, kłótni i poróżnień. Zarzucano jej niemoralność, oskarżano  „o nieobyczajne eksponowanie problemów ciała, o epatowanie brudem życia i o niezgodne z etyką poruszanie tematów tabu. Lwowski „Dziennik Polski” dwukrotnie wstrzymał drukowanie powieści Kaśka Kariatyda z powodu „niemoralności przedmiotu” (autorka opisywała bowiem uczucia i rozterki służącej, podczas gdy przeciętnemu czytelnikowi nie mieściło się w głowie, że służba w ogóle może mieć uczucia).” 

Pragnęła zostać aktorką, grała w różnych zespołach wędrownych i amatorskich teatrzykach na terenach Galicji, Królestwa Polskiego oraz Księstwa Poznańskiego. W 1902 roku założyła swoją szkołę aktorską, przekształconą później w Teatr Niezależny Gabrieli Zapolskiej. Jako felietonistka i krytyk teatralny pisała do „Gazety Krakowskiej”, „Słowa Polskiego” czy „Ilustracji Polskiej”. Literacko zadebiutowała w 1881 roku publikując pod pseudonimem Gabriela Zapolska „Jeden dzień z zycia róży”. Pisała nowele i powieści w prasie lwowskiej i warszawskiej oraz sztuki teatralne, z których najsłynniejszą jest, grana do dziś, „Moralność Pani Dulskiej”. Zapolska była przekonana o społecznej służbie literatury, której jakość wyznaczały świetny zmysł obserwatorski i umiejętnosci dziennikarskie.  Jej sztuki teatralne przetłumaczono na kilkanaście języków. Grane były w wielu teatrach na całym świecie, doczekały się adaptacji radiowych i telewizyjnych. Swoją popularność i ponadczasowość zawdzięczają uniwersalnym tematom i przesłaniom. Świat który przedstawiała był okrutny i bezwzględny. W obliczu jego brutalnych i drastycznych przejawów stawała w obronie tych, którzy nie umieli obronić się sami.

„Jako aktorka Gabriela Zapolska była obdarzona ogromną pasją i to w dwojakim tego słowa znaczeniu: zarówno grała z pasją, jak i łatwo wpadała w pasję. W sztuce „Lep”, w której grała
z Heleną Marcello-Palińską, zamiast zamarkować cios drewnianą siekierą, przyłożyła się i tak mocno uderzyła rekwizytem partnerkę – rywalkę, że ta straciła przytomność. Kurtyna opadła,
a Zapolska, schodząc do garderoby, rzekła tylko „Ale dostałaś, cholero!” 

Barbara Hałusek

Źródła:
https://www.granice.pl/publicystyka/gabriela-zapolska-biografia-zycie/1418/1
https://pl.wikipedia.org/wiki/Gabriela_Zapolska